Dlaczego niektórzy celebryci, YouTuberzy są toksyczni i wykorzystują innych? Dlaczego wchodzimy w toksyczne relacje? Dlaczego dajemy się wykorzystywać i w jaki sposób to zmienić? W jaki sposób bronić się przed manipulacją?
W ostatnim czasie wybuchła afera na polskim YouTubie. Niektórzy YouTuberzy zostali oskarżeni o wykorzystywanie seksualne niepełnoletnich dziewczyn. Nie będę wchodził w szczegóły tzw. Pandora Gate. Możesz przeanalizować artykuły oraz nagrania YouTube i śledzić poczynania polskich prawników, którzy będą na pewno oskarżać, a adwokaci będą bronić. Natomiast niezależnie na jaką skalę, to zjawisko wykorzystywania przez polskich YouTubowych celebrytów faktycznie zaistniało, na pewno jest w tym część prawdy i ta sytuacja pokazuje nam po raz kolejny, jaką siłę ma relacja toksyczna.
Czym jest relacja toksyczna? Kim jest toksyk i w jaki sposób możesz się przed nim bronić? Od 2006r. pracuję z ludźmi i nie ma roku, kiedy nie miałbym klientów, którzy właśnie opowiadaliby o znajomościach toksycznych (prywatnych, w rodzinie czy w pracy zawodowej).
Nie ma tak naprawdę miesiąca, abyśmy nie spotykali w naszym Centrum Terapii Supporters, w Szkole Terapii i Coachingu CVP, czy w Klubie Change Value Process osób, które pytają, w jaki sposób mogą wyjść z toksycznej relacji, w jaki sposób mają się obronić przed toksykiem lub dlaczego tak się stało, że dali się tak zmanipulować.
Aby to zrozumieć, potrzebujemy na początku odpowiedzieć sobie na pytanie, kim jest toksyk? Osoba toksyczna to taka, która uzależnia od siebie w różny sposób jak np. poprzez pieniądze, władzę, popularność, dawanie różnych dóbr, czy emocje. Tym samym nie jesteśmy w stanie bez niej funkcjonować. W pewnym sensie, relacja między rodzicem a dzieckiem może zacząć być toksyczna, kiedy mama lub tata zacznie uzależniać dziecko od siebie. Oczywiście dziecko jest zależne od rodzica od urodzenia pod kątem finansowym czy karmienia, ale świadomy dorosły przygotowuje w kolejnych latach dziecko do tego, aby stawało się coraz bardziej samodzielne. Są też tacy rodzice, którzy robią wszystko wręcz przeciwnie i to już ma znamiona toksycznej więzi.
Bardzo znamienny jest fakt, że toksyk najpierw daje nam to, czego potrzebowaliśmy (pieniądze, wsparcie, opiekę, bliskość, przytulenie, docenienie), a następnie zaczyna to odbierać, a później znowu na chwilę daje i znowu odbiera.
Nie dochodzi do systematycznej i zdrowej wymiany między dwiema osobami. Kiedy potrzebujesz faktycznego wsparcia, toksyk podnosi głos, odsuwa się od Ciebie, bo nie chce ponosić bezinteresownego wysiłku, nie obchodzi go Twój stan emocjonalny. Jest przy Tobie, jeśli dajesz. W chwili, gdy nie możesz dać uśmiechu, bo jest Ci smutno lub pieniędzy, bo zwyczajnie ich nie masz, to toksyk zaczyna szukać innej ofiary.
Toksyczna relacja z reguły opiera się na tym, że toksyk jest silniejszy finansowo czy pod względem pozycji społecznej, a ofiara słabsza. Rzadko kiedy wchodzi on w związek z osobą, która jest wyżej postawiona lub silniejsza od niego.
Co jest także bardzo charakterystyczne, to fakt, że na samym początku, w nas pojawia się wielkie, a wręcz nadmierne uwielbienie do takiego człowieka. Może pojawić się strach przed odrzuceniem. Toksyk z reguły nie przeprasza, a jeśli to robi, to tylko po to, żeby zrzucić winę na kogoś innego. Skupia się narcystycznie tylko i wyłącznie na sobie. Chce zyskać dla siebie jak najwięcej. Wpędza w poczucie winy, krytykując za nawet najmniejsze rzeczy. Są to typowe punkty diagnostyczne, dzięki którym możesz zrozumieć czy jakaś osoba jest toksyczna.
W ramach programu terapeutyczno – antytoksycznego on-line, który prowadzę ze swoim zespołem, przygotowałem test, który pomaga zrozumieć, w jaki sposób możesz być podatny/a lub uodporniony/a na toksyczne kontakty oraz drugi test, który pomaga Ci zrozumieć skalę toksyczności konkretnej osoby z twojego środowiska. Warto się tym zainteresować, aby jeszcze precyzyjniej móc sobie uporządkować wiedzę, dotyczącą tego czy faktycznie jesteś w toksycznej relacji.
Kiedy przyjrzymy się aferze Pandora Gate, czyli młodym dziewczynom wykorzystanym przez pewnych YouTuberów, to będziemy mieć tam na pewno bardzo dużo stycznych, które pozwolą nam, z dużym prawdopodobieństwem, zdefiniować ich relacje jako toksyczne.
W momencie, gdy jakiś wokalista, muzyk, biznesmen, polityk czy influencer wchodzi w związek z kimś, to ta relacja jest zdrowa, gdy opiera się na zaufaniu, wymianie, wspólnym dawaniu i wspieraniu. Co jakiś czas są omawiane i eliminowane potencjalne nieporozumienia, które mogłyby skutkować pewnymi szkodami w relacji.
W sytuacji, gdy dochodzi do znajomości z niepełnoletnią dziewczyną, tylko po to, aby wypełniała nasze zachcianki, to bez dwóch zdań, taka więź jest toksyczna i bardzo niebezpieczna dla ofiary. W takich realiach należy być bardzo wyczulonym na pierwsze, niepokojące sygnały, sugerujące toksyczność, które opisałem wyżej.
Trzeba zwracać uwagę czy nowopoznana osoba pokazuje swoje prawdziwe oblicze, swoje słabości, lęki, wady. Jeśli to robi, to jest szansa na to, że tego samego oczekuje od nas i będzie wspierać nas w rozwoju, w samoakceptacji. Na tym polega normalna, dobra znajomość.
Dlaczego tak naprawdę człowiek wchodzi w toksyczną relację, skoro teoretycznie jest inteligentną, doświadczoną życiowo osobą? Ponieważ ma luki emocjonalne lub nieprzepracowaną, trudną, traumatyczną przeszłość. Powoduje to, że bardzo łatwo stać się ofiarą toksyka. Jeśli życie nie dało nam wzmocnienia naszego poczucia wartości, a dało nam uczucie pustki, to jesteśmy bardzo łakomym kąskiem dla osoby toksycznej. Ofiara zrobi wszystko dla poczucia bliskości, miłości i więzi, skoro jej psychika tego nigdy wcześniej nie doświadczyła. Jest to najczęściej spotykane źródło wchodzenia w toksyczne relacje.
Warto zadawać sobie pytania typu: “Dlaczego wchodzę w pewnego typu relacje?”, “Czego szukam w tej relacji?”, “Czy poradzę sobie bez tej relacji?”
W metodzie Change Value Process (CVP), istnieje pojęcie DAR-u, czyli największego prezentu, jaki człowiek może otrzymać od siebie i od kogoś. Te trzy litery są akronimem od Docenienie, Akceptacja, Zrozumienie. Jeśli nie otrzymaliśmy od naszych bliskich lub od siebie samych DAR-u, to niestety będzie to powodowało poszukiwania za wszelką cenę tego właśnie DAR-u od innej osoby. I wtedy ryzyko wpadnięcia w sidła toksyka jest bardzo wysokie. Otrzymanie w końcu po kilku lub kilkunastu latach DAR-u powoduje, że uzależniamy się błyskawicznie od takiej osoby. Mając klapki na oczach, nie widzimy jak jesteśmy wykorzystywani. Nie włączają się żadne systemy ostrzegawcze albo je ignorujemy. Toksyk zna ten mechanizm bardzo dobrze i dlatego wyszukuje jednostki, które łakną DAR-u, tych prostych słów, które składają się na docenienie, akceptację i zrozumienie. Dużo łatwiej zmanipulować w ten sposób młodych, niepełnoletnich ludzi, w szczególności poranionych już przez życie. Toksyk świetnie się bawi, daje dużo od siebie, aby później wyssać z ofiary jej wszelkie zasoby, które są mu w danym czasie potrzebne.
Bardzo duże niebezpieczeństwo pojawia się, gdy osobie toksycznej brakuje całkowicie empatii. Wtedy na pewno nie ma co się łudzić, że włączy się w niej alert informujący, że robi przykrość drugiemu człowiekowi, że go krzywdzi. Z dużym prawdopodobieństwem mamy tutaj do czynienia z osobowością psychopatyczną.
Dla jasności, nie oskarżam żadnego z polskich celebrytów, influencerów czy YouTuberów, że są psychopatami. Wyjaśniam, że osoby toksyczne mogą, ale nie muszą posiadać cechy psychopatyczne w większym lub mniejszym stopniu.
Odnosząc się do afery Pandora Gate, nie ma pewności, że YouTuberzy, którzy zawinili (nie wiem ilu ich jest, bo nie mam wiedzy w tym zakresie) w jakimś procencie są toksykami, a tym bardziej psychopatami. Chociaż ich zachowanie mogłoby na to wskazywać (pod względem profilu psychologicznego), to może są po prostu narcyzami, którzy wykorzystywali seksualnie dla przyjemności i wcale nie uważali, że kogoś krzywdzą. Kwestia jest bardzo delikatna i nie wolno stawiać jednoznacznej diagnozy, tym bardziej nie mając konkretnych, rzetelnych informacji.
Z psychologicznego punktu widzenia można brać pod uwagę tendencję narcystyczną, czyli egoistyczne skupienie się na sobie; tendencję toksyczną, czyli wykorzystywanie kogoś dla swoich celów; tendencję psychopatyczną, czyli czerpanie przyjemności z cierpienia drugiej osoby. I te tendencje jak najbardziej funkcjonują w świecie gwiazd, biznesu czy polityki. W jakim stopniu? Tego się nie dowiemy. Kiedyś opublikowano badania amerykańskie, które wykazały, że 60% wyższego szczebla zarządów dużych firm, ma tendencje psychopatyczne, ale nie w rozumieniu zaburzeń, a w rozumieniu nie czucia empatii, braku doświadczania bólu, gdy widzą cierpienie innych oraz z silnymi cechami narcystycznymi.
Co jest prawdą na temat konkretnych influencerów YouTubowych, mogą jedynie wiedzieć tylko te osoby, które mają z nimi bliski kontakt i przeanalizowały ich postępowanie. Faktem jest, że niektórzy z tych YouTuberów mogli popełnić błędy, ponieważ mają nieprzepracowane pewne kwestie z przeszłości. Tak samo jak z pewnych przyczyn ofiara jest ofiarą, tak samo jest z toksykiem. Na tym polega paradoks, że ofiara nie wybiera ścieżki wykorzystywania innych, bo nie wie, jak to zrobić, nie chce, wycofuje się. Natomiast toksyk również doświadczył braku DAR-u i dlatego często sam siebie nie rozumie. Ze względu na swój profil psychologiczny, który jest bardziej narcystyczny, “idzie” w toksyczność.
Wyciągając wnioski z pracy terapeutycznej, mogę napisać, że jeśli ktoś nie doświadcza DAR-u na wysokim poziomie przez pierwsze 20-30 lat swojego życia, a ma cechy narcystyczne, to może stać się toksykiem. Jeśli natomiast ktoś ma osobowość bardziej depresyjną lub melancholijną, to może stać się ofiarą.
Jedynym dobrym rozwiązaniem, aby nie stać się ani toksykiem, ani ofiarą jest terapeutyczne lub autoterapeutyczne przepracowanie swoich luk emocjonalnych.
Takie wnioski psychologiczne można wyciągnąć bazując na aferze Pandora Gate.
Najważniejsze natomiast jest to, aby Twoja przyszłość, w relacji z innymi, nie opierała się na więziach toksycznych. Dlatego, niezwykle ważne jest uruchomienie w sobie procesu, który my nazywamy w naszym Centrum Terapii Supporters, procesem “Wewnętrznego Przełamania”, żeby przełamać pewne nawyki, schematy, wzorce, które mogą doprowadzać do skłonności depresyjnych, toksycznych czy do stawania się ofiarą. Jest to niesamowicie ważny proces pracy ze sobą i nad sobą.
Z jednej strony rozwijamy Centrum Terapii Supporters oraz Szkołę Terapii i Coachingu CVP, a z drugiej stworzyliśmy kurs on-line “Wewnętrzne Przełamanie”. Kurs ten krok po kroku, z tygodnia na tydzień pomaga zrozumieć jak można pracować ze swoimi blokadami, niesprzyjającymi przekonaniami, ze swoją podświadomością czy nieprzyjemnymi emocjami.
Zapraszam Cię do zapoznania się z moimi materiałami na YouTubie, Facebooku, Instagramie.
Zapraszam Cię także do programu “Wewnętrzne Przełamanie”, jeśli czujesz, że chcesz zrobić głęboki krok w proces autoterapeutyczny.
